Оччотооҕу олох ырыата-тойуга, олоҥхото-хоһооно атын буолуоҕа…

Лоп курдук тоҕус уон сыл анараа өттүгэр, баччаларга, 1934 сыл ахсынньы 2 — 11 күннэригэр Саха сиригэр ССРС   суруйааччыларын бырабылыанньатын сойууһа тэриллибитэ. Суруйааччылар бэйэлэрин салайар киһилэринэн ытыктыыр, сүгүрүйэр убай туттубут киһилэрин Былатыан Ойуунускайы биир санаанан талаллар.

Саха народнай суруйааччыта, общественнай деятелэ Н.И.Харлампьева бу сыл сэтинньи 22 күнүгэр “Саха сирэ” хаһыакка тахсыбыт интервьютугар ити кэрчик кэми: «Оччолорго, 1934 сыл саҥатыгар, биһиги Сахабыт сиригэр, бары кэриэтэ жаанырдарга олус көхтөөхтүк үлэлиир литератордар бөлөхтөрө хайыы-үйэ баара. Сүрүннээн, 1929 сыллаахха тэриллибит Пролетарскай уонна холкуоһунай суруйааччылар Саха сиринээҕи холбоһуктарын тула түмсэллэрэ. Элбэх мөккүөрдэр, дискуссиялар түмүктэригэр саха литэрэтиирэтин сайдыытын кэнсиэпсийэтэ сыыйа оҥоһуллубута. Сүрүннээн мөккүөр, утарыта туруу уус-уран айымньыга фольклору туттуу тула барара. Оннооҕор, былыргынан үлүһүйдэ диэн, Былатыан Ойуунускай “Кыһыл Ойууна” кириитикэлэнэрэ…

Дьокуускайга 1934 сыл ахсынньы 2 – 11 күннэригэр ыытыллыбыт, Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун төрүттээбит бастакы тэрээһин кэмпириэнсийэлэригэр саха суруйааччылара биир санаанан сойуус бэрэссэдээтэлинэн  Платон Алексеевич Ойуунускайы талбыттара. Кинини, бэйэтин норуотун уонна өрөспүүбүлүкэтин туһугар элбэҕи оҥорбут судаарыстыбаннай диэйэтэлинэн уонна бэйиэтинэн, суруйааччынан ааҕаллара. Ойуунускай оччолорго Москваҕа баара, аспирантураҕа үөрэнэрэ. Мин манна тоһоҕолоон бэлиэтиэм этэ – ол кэмнэртэн уонна күн бүгүҥҥэ диэри суруйааччылар бэйэлэрин лиидэрдэринэн, бастатан туран, суруйааччыны, айар дьон кэккэлэригэр бастакынан сылдьар дьиҥ талааннаах суруйааччыны билинэллэр. Сойуус тэриллиитэ эдэр саха литэрэтиирэтигэр туһата үгүс этэ – судаарыстыба кинигэ тахсыытыгар уонна тарҕаныытыгар көмөтө быһаарыллыбыта, суруйааччы уопсастыбаҕа статуһа өрө көтөҕүллүбүтэ.

… 1938 сыллаахха Платон Ойуунускай олоҕо суох эрэпириэссийэлэнэр уонна “норуот өстөөҕүнэн” биллэриллэр. Бу саха суруйааччыларыгар улахан охсуу буолар. Платон Алексеевич кинилэргэ сирдьит сулус кэриэтэ, саҥа былаас чаҕылхай бэрэстэбиитэлэ, айдарыылаах суруйааччы, бэлитиичэскэй итиэннэ айар боппуруостарга эҥкилэ суох аптарытыаттара эбээт! Биллэн турар, үгүс суруйааччылар эмиэ уорганнар сытыы кэтэбиллэригэр киирбиттэрэ. Ити сылларга Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон хаайыллыбыта. Былатыан үгүс биир идэлээхтэрэ уонна доҕотторо бастаан тугу да өйдөрүгэр батарбакка, олус мунчаарбыттара, онтон… бэйэлэрин тус санааларын-оноолорун дириҥник кистииргэ күһэллибиттэрэ. Олус улахан, күүстээх идеологическай ыгыы бара турара…», — диэн бэлиэтээбит.

П.А.Ойуунускай уонна Н.Е.Мординов-Амма Аччыгыйа Москва куоракка Сэбиэскэй сойуус суруйааччыларын бастакы съеһигэр.

Салгыы Ойуунускайы кытта тэҥҥэ айар тыл алыбар ылларбыт народнай суруйааччылар Н.Е.Мординов-Амма Аччыгыйа, В.М.Новиков-Күннүк Уурастыырап  араас кэмҥэ суруйан хаалларбыт ахтыыларыттан, Саха литературатыгар Ойуунускай сүдү суолтатын суоруллубат гына суруналыыс Светлана ХАЛГАЕВА суруйбутун хаһыат кэлэр нүөмэригэр сиһилии ааҕыаххыт.

 

Читайте дальше