Үлэ сылынан «Таатта» хаһыат эрэдээксийэтэ «Тэрилтэлэр, хайдах олороҕут?”бырайыак чэрчитинэн үлэ дьонун сырдатар сыаллаах Ытык Күөллээҕи «Өймөкөөн холбоһуулаах Таатта улууһун бэтэринээринэй-чинчийэр лабораториялаах бэтэринээрийэ управлениетыгар» үлэлээтэ.
Таатта улууһугар кыһамньылаах сыһыанынан айылҕа маанылаах оҕолорун араҥаччылыыр тэрилтэ төһүү үлэһиттэрэ киэҥ хайысхалаах, сөҕүмэр үлэни ыытан кэллилэр. Кинилэр бэриниилээх үлэлэрин үтүө түмүгэр тыа сиригэр хороҕор муостаах дэлэйэр, сыспай сиэллээх тэнийэр, нэһилиэнньэ хаачыстыбалаах аһынан-үөлүнэн хааччыллар.
САЙДЫЫ СУОЛУН ТУТУҺАН
Ытык Күөллээҕи учаастактааҕы бэтэринээрийэ эмтиир киинин төһүү үлэһиттэрэ дьиэ кыылларын доруобуйатын чэбдигирдэргэ бары кыһамньыларын ууран үлэлииллэр. Учаастагы 2015 сылтан сэбиэдиссэй Дария Васильевна Мандарова салайар. Эдэр кэллэктиип бэтэринээринэй бырааһынан Харитина Ивановна Сатанар, Татьяна Анатольевна Сыроватская, Станислав Степанович Егасов, бэтэринээринэй биэссэр Николай Прокопьевич Гуринов үрдүк көрдөрүүлээхтик айа-тута үлэлииллэр.
Бэтэринээринэй сулууспа бэриниилээх үлэһиттэрин көмөлөрүнэн Ытык Күөл нэһилиэгэр билиҥҥи туругунан: 955 ынах сүөһү, 500 сылгы, 6 сибиинньэ, 305 араас көтөр, 300 ыт, 60 куоска регистрацияны ааста. Тааттыныскай нэһилиэккэ уопсайа 190 көрүҥ хирургическай эпэрээссийэ (аттааһын, кесарево сечение): 56 ыкка, 38 куоскаҕа уустук эпэрээссийэ оҥоһулунна.
Ынах сүөһү, ньирэй ортотугар уопсайа 20 ыарыы бэлиэтэннэ, ол иһигэр: ис ыарыыта, атахсыт, сайыҥҥы, күһүҥҥү кэмҥэ тиэхиньикэттэн уоннакиин ититэр ситими бүрүйэр илиистэн эчэйии тахсан, 13 чааһынай, 7 бааһынай хаһаайыстыба хаһаайыттарыгар регистрацияланна. Атахсыт ыарыыта сииктээх дьыл кэмин уратытыттан көбөр ыарыы ахсааныгар киирсэр. Тыа сиригэр өртөөһүнү бобуу түбүгэр, от хаачыстыбата мөлтөөн, каротин антиоксидант тиийбэтиттэн, сир кырса араас бахтыарыйалартан ыраастаммакка, ньирэй, сүөһү хааннааҕынан сыптарыйара үгүс кыһалҕаны үөскэтэр. Бэтэринээрийэ эмтиир киин үлэһиттэрэ саас, күһүн, былаан быһыытынан, бириэмэтигэр тиһиктээх профилактическай үлэлэри ыытан, улууска инфекционнай ыарыы бэлиэтэммэт.
Тэрилтэ аныгы сиэринэн Бэдэрээлинэй бырагырааммалары тиһиктээхтик киллэрэн, ас оҥорон таһаарар эт-үүт бородууксуйатын хаачыстыбатын үрдэтиигэ пиэрмэттэн атыыга тахсыаҕар диэри күүстээх хонтуруолу ааһар, «Меркурий» автоматизированнай Судаарыстыбаннай информационнай систиэмэ нөҥүө электроннай сертификацияны ылар. Дьиэ кыыллара «Все Звери» систиэмэ нөҥүө учуоттуур регистрацияны ааһан, хонтуруолга киирэллэр. Бырагыраамма иһинэн быйыл ыкка үһүс сылын чиптээһин оҥоһулунна. Анал систиэмэ хаһаайын тус эппиэтигэр ылан хас дьиэ кыылын иитэрин, ыт, куоска доруобуйатын чэбдигирдэргэ прививкэни хаһан ылбытын толору көрдөрөр.
Учаастак үлэһиттэрэ тыа хаһаайыстыбатын сайыннарыыга улахан көдьүүстээх уонна дьиэ кыылларын доруобуйаларын тупсарыыга туһуламмыт анал REGAGRO систиэмэни баһылаан-көһүлээн үлэлииллэр.
Быйыл улууска бастакынан сылгылары чиптээһин ыытылынна. Ону сэргэ, Дьокуускай куоракка оҥоһуллубут кулуннааһыны утары бастакы привиккэ оҥоһулунна. Улууска уопсайа 50 вакцина кэлэн, нэһилиэктэринэн үллэһиллэн бэрилиннэ. Дьиэ кыылын доруобуйатын хонтуруоллуур сыалтан үлэ барыта REGAGRO национальнай учуоттуур систиэмэҕэ киллэриллэн регистрацияланар.
Ытык Күөллээҕи бэтэринээрийэ учаастагын лечебницатын үлэһиттэрэ Хаандыгатааҕы бэтэринээрийэҕэ тыһы ыты стерилизациялааһыҥҥа маастар-кылаас ыытан, баай үөрүйэхтэрин үллэстэн, үрдүк маастарыстыбаларын көрдөрбүттэрэ.
Бэтэринээрийэҕэ Бэдэрээлинэй уонна өрөспүүбүлүкэтээҕи үбүлээһин көрүллэрин таһынан, тэрилтэ бэйэтэ үп-харчы тыыран, эминэн-томунан сөптөөхтүк хааччыллар.
Айылҕа оҕолорун эмчиттэрэ ыксаллаах быһыыга-майгыга ыаллыы сытар улуустар тапталлаах кыылларыгар суһал көмөнү оҥорон, дьон-сэргэ махталын ылаллар.
Мария ПАВЛОВА.