Дуобат тумара толоонугар
Олунньу 17 күнүгэр Кыйы бөһүөлэгэр педагогическай үлэ, спорт бэтэрээнэ, дуобакка ССРС спордун маастарыгар кандидат Герасим Назарович Турнин кэриэһигэр 64 харахтаах дуобакка күрэхтэһии буолан ааста. Герасим Назарович бэйэтин кэмигэр улууспут биир күүстээх дуобатчыта этэ. Бүлүүтээҕи педучилищеҕа үөрэнэ сылдьан Саха АССР бастакы үтүөлээх тириэнэрэ Р.Д.Попов салалтатынан дьарыктаммыта. 1980 сыллаахха ССРС спордун маастарыгар кандидат нуорматын толорбута. Нуучча дуобатыгар оройуоммут хас төгүллээх призера, Саха өрөспүүбүлүкэтин хамаанданан, “Спартак”, “Урожай” уопсастыбалар биирдиилээн бастыыр иһин күрэхтэһиилэригэр улууһун чиэһин элбэхтэ ситиһиилээхтик көмүскээбитэ.1993 сыл саас Иван Пинигин, Анатолий Мурунов, Зоя Саввина, Герасим Турнин, Любовь Захарова састааптаах Таатта хамаандата СӨ чөмпүйүнээтигэр бастаан тураллар. Ити сыл күһүнүгэр Ытык Күөлгэ ыытыллыбыт Улуу убайбыт П.А.Ойуунускай 100 сааһыгар анаммыт дуобакка спорт маастара нуормалаах турнирга иккис миэстэҕэ тахсан, РФ спордун маастарын нуорматын толорбута да, докумуона табыллыбакка иҥэриллибэккэ хаалбыта хомолтолоох. Улаханнык ыалдьыар диэри, Кыйы коррекционнай оскуолатыгар учууталынан, иитээччинэн үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ.
Герасим Назарович улахан дьиэ кэргэн аҕа баһылыга этэ, таптыыр кэргэнинээн Нина Ивановнаны кытта сэттэ оҕону төрөтөн, улаатыннаран, барыларын үөрэхтээх дьон оҥортообуттара. Оҕолорун барыларын кыраларыттан спортка сыһыартаабыттара, бары үчүгэйдик дуобаттыыллар, теннистииллэр, волейболлууллар. Иван, Федот дуобакка Чурапчыга РФ уонна СӨ үтүөлээх тириэнэрэ Н.Н.Кычкиҥҥа дьарыктаммыттара, спорт маастарыгар кандидаттар. Иван «Азия оҕолоро» норуоттар икки ардыларынааҕы I оонньууларга кыттан үһүс миэстэ буолан турар. Федот билигин Кыйыга спортинструкторынан үлэлиир, быыһыгар гиирэнэн дьарыктанар. Улахан уолаттар Назар уонна Иван И.Г.Федосеев аатынан спортоскуолаҕа волейбол тириэнэринэн үлэлииллэр. Быыстарыгар улахан дьоҥҥо улуус хамаандатын кытта бэлэмнииллэр. Кэлиҥҥи сылларга улахан да дьон, оҕолор даҕаны Саха сирин күрэхтэһиилэригэр элбэхтик бастыыр, миэстэлэһэр буоллулар. Онно барытыгар Назар Герасимович, Иван Герасимович үтүөлэрэ-өҥөлөрө улахан.
Күрэхтэһиигэ кыттааччы ахсаана арыыйда аҕыйах да буоллар, үрдүк тэрээһиннээхтик барда. СӨ үтүөлээх учуутала Петр Петрович Чехордун күрэхтэһиини киирии тылынан аста. Салгыы Тыараһа нэһилиэгин баһылыга Прокопий Турнин, улуустааҕы спорткомитет салайааччыта Ньургун Сабарайкин санааларын эттилэр, эҕэрдэлэрин тириэртилэр. Нина Ивановна оҕолорунаан миэстэтигэр минньигэс астаах баай остуолу тарданнар, эбиэт тэрийэннэр, аһыы-аһыы күрэхтэстибит. Эдэр бэтэрээннэргэ, маастарга кандидаттар Анатолий Мурунов (Ытык Күөл), Пантелеймон Захаров (Дэбдиргэ), Рафаэль Сенькин (Ы-Күөл) үс бастакы миэстэни үллэһиннилэр. 70-тан үөһээ аҕам саастаах бэтэрээннэргэ, улууспут икки төгүллээх чөмпүйүөнэ, спорт маастарыгар кандидат Василий Цыпандин (Ы-Күөл) биирдэ эрэ тэҥнэһэн, атыттарын барыларын кыайталаан, холкутук бастаата. Киниэхэ олохтоох уус Иван Павлович Слепцов оҥорбут батыйата туттарылынна. Саха сирин дуобатын устуоруйатыгар Василий Ионович бастакынан батыйаны тутар чиэскэ тигистэ. Иккис миэстэни дэгиттэр спортсмен, маастарга кандидат Николай Никифоров (Ы-Күөл) ылла. Үлэ, спорт бэтэрээнэ Василий Ефремов (Чөркөөх) үһүс миэстэҕэ тахсан, бэйэтин төрөөбүт күнүгэр бэртээхэй бэлэх оҥоһунна. Миэстэлэспиттэр бары сыаналаах бириистэри туттулар, ону таһынан элбэх анал бириистэр оонньоннулар. Ыраах Амма улууһуттан кэлэн оонньообут Нина Баишева (Г.Н.Турнин орто кыыһа), улуус волейболга биир инники эрэлэ, эһэтин аатын сүгэ сылдьар Герасим Турнин (Дьокуускай), эдэр кэскиллээх оонньооччу Саян Сабарайкин анал бириистэринэн бэлиэтэннилэр. Пантелеймон Захаров элбэх киһини хотуорайдаан “Бастыҥ комбинация иһин” бирииһи тутта. Бэйэлэрин кэрэ кэмнэрин спортка анаабыт бэтэрээннэр Иван Слепцов, Назар Турнин, Григорий Турнин, Максим Литвинцев, Александр Черов, Гаврил Большаков эмиэ бириискэ тиксэннэр үөрдүлэр-көттүлэр. Онон кыттааччылар бары илии тутуурдаах, өттүк харалаах дьиэлээтилэр.
Күрэхтэһиини Герасим Назарович Турнин кэргэнэ Нина Ивановна, оҕолоро, сиэннэрэ, аймахтара үрдүк таһымнаахтык тэрийэн ыыппыттарын, кыттааччылар бэлиэтээтилэр уонна махтанан туран, инникитин да бу күрэхтэһии ыытылларыгар баҕардылар. Ыраах Амма улууһуттан мааны күтүөттэрэ, мас тардыһыыга Аан дойду чөмпүйүөнэ Егор Баишев кэлэн, күрэхтэһии тэрээһинигэр күүс-көмө буолан барда. Тэрийээччилэр көмөлөспүт, өйөөбүт, бириис туруорбут спонсордарга Тыараһа нэһилиэгин дьаһалтатыгар (баһылык П.П.Турнин), улуустааҕы спорткомитекка (сал.Нь.М.Сабарайкин), орто оскуолаҕа (дир.П.В.Полускин), коррекционнай оскуолаҕа (дир.А.А.Никифорова), “Ситим” бөлөххө, аҕаларын Герасим Назарович бииргэ үөрэммит оҕолоругар, олохтоох тимир ууһугар, үлэ, спорт бэтэрээнигэр Иван Павлович Слепцовка уонна бары Турниннар аймахха барҕа махтал тылларын тиэрдэллэр.
Анатолий Мурунов, спорт бэтэрээнэ.